ქალის ცხოვრება პირობითად შეიძლება დაიყოს გასაოცარ ცხრა თვემდე და მის შემდეგ, რომლის დროსაც მასში ახალი სიცოცხლე იბადება და ყალიბდება. ყველა მომავალ დედას სურს იცოდეს ბავშვის განვითარების რა ეტაპები არსებობს. რა მოვლენები ხდება ტესტზე მეორე ხაზის გამოჩენიდან იმ წუთამდე, როდესაც ბავშვი პირველად აღმოჩნდება მის მკერდზე?
ჩვეულებრივ, მთელ მსოფლიოში მეან-გინეკოლოგები ფეხმძიმობის პირველი თვის ათვლას ბოლო მენსტრუაციის დამთავრების დღიდან იწყებენ. ქალმა შეიძლება ჯერ კიდევ არ იცოდეს, რომ ორგანიზმში დაიწყო მთელი რიგი ცვლილებები და საწყის ეტაპზე ისინი ყურადღების მიღმა რჩებიან. ხშირად ქალები სარძევე ჯირკვლების შეშუპებას პმს-ად თვლიან, მნიშვნელობას არ ანიჭებენ გემოვნების პრეფერენციების ცვლილებას და სათანადო ყურადღებას არ აქცევენ უჩვეულო შეგრძნებებს მუცლის ქვედა ნაწილში. თუ ქალი დიდი ხნის განმავლობაში გეგმავს ორსულობას, მაშინ მას შეუძლია ინტუიციურად იგრძნოს მომხდარი ჩასახვა.
1 თვის ორსულობის არაპირდაპირი ნიშნებია ძილიანობა და დაღლილობა ორგანიზმში ჰორმონალური ცვლილებების გამო. ბაზალური ტემპერატურა ჩვეულებრივ იზრდება 37,1 – 37,3 გრადუსამდე. ერთ-ერთი გავრცელებული სიმპტომია ხშირი შარდვა, რომელიც პროვოცირებულია ადამიანის ქორიონული გონადოტროპინის (HCG) მატებით.
ორსულობის პირველი თვის წარმატებით დასრულებას წარმოადგენს ემბრიონის მიმაგრება საშვილოსნოს ღრუში (ემბრიონის იმპლანტაცია).
ბავშვის განვითარების შემდეგი ეტაპი 2 თვეა. მეორე თვის ათვლა იწყება სავარაუდოდ და მოსალოდნელი მენსტრუაციის დღიდან და მას თან ახლავს ეგრეთ წოდებული იმპლანტაციური სისხლდენა (განაყოფიერებული კვერცხუჯრედის საშვილოსნოს კედელზე მიმაგრების შედეგი). თუ გამონადენი ძალიან უხვია, ასეთ შემთხვევაში ის ზოგჯერ ერევათ მენსტრუაციის დაწყებაში.
საკვერცხეში არსებულმა ყვითელმა სხეულმა მიაღწია განვითარების პიკს და ინტენსიურად გამოიმუშავებს პროგესტერონს. ეს ჰორმონი პასუხისმგებელია ორსულობის შენარჩუნებაზე და ლორწოვანი საცობის წარმოქმნაზე, რომელიც იცავს ნაყოფს გარემოს გავლენისგან. ამ ეტაპზე იწყება საშვილოსნოს ზრდა და ექიმს შეუძლია ზუსტად განსაზღვროს გესტაციური ასაკი.
ორსულობის მეორე თვე უაღრესად მნიშვნელოვანია: ოთხი კვირის განმავლობაში ყალიბდება გულ-სისხლძარღვთა სისტემა, სასუნთქი ორგანოები, ღვიძლი, თიმუსი და პანკრეასი. 18-28-ე დღეს სრულდება ნაყოფის ნერვული მილის ფორმირება. იმისდა მიუხედავად, რომ კიდურები ჯერ კიდევ საკმაოდ პაწაწინაა, მომავალი თითები უკვე ძლივს მოსჩანს მათზე. ქალის სხეული „გარდაიქმნება“ და ქმნის კომფორტულ პირობებს მომავალი ბავშვის განვითარებისთვის.
ორსულობის მეორე თვიდან ქალმა უნდა გადახედოს კვებით ჩვევებს, შეცვალოს ცხოვრების წესი და დაიწყოს ზრუნვა არა მხოლოდ საკუთარ თავზე, არამედ მომავალი ბავშვის ჯანმრთელობაზეც.
ორსულობის მე-8 კვირას ბავშვს უკვე შეუძლია მოძრაობა, მაგრამ დედა ცოტა მოგვიანებით შეიგრძნობს მის ამ მოძრაობებს. ბავშვის სიმაღლე უკვე 2,5 სმ-ია და სახეზე უკვე ჩნდება ნაკვთები: დახუჭული თვალები, ცხვირი, ტუჩები და ყურები უკვე ჩამოყალიბებულია და ისინი გააგრძელებენ განვითარებასა და სრულყოფას მომდევნო თვეების განმავლობაში!
ორსულობის მესამე თვეში ბავშვი ცურავს სანაყოფე ბუშტში: მას ჯერ კიდევ აქვს საკმარისი ადგილი ამისთვის!მისი ძვლები იწყებს გამკვრივებას, და ის ხანდახან იწყებს პაწაწინა მუშტის გაშლასა და შეკვრას!
10-ე კვირაზე კუდი უქრება; ქაოტური მოძრაობები იცვლება რეფლექსურით: მაგალითად, საშვილოსნოს კედელზე შეხებისას, მას შეუძლია უკუმიმართულებით მოძრაობა! თუმცა, მომავალი დედა მაინც ვერ გრძნობს ამ მოძრაობებს.
ის უკვე ჰგავს პაწაწინა ადამიანს, მისი სიმაღლე 9 სმ-ია, მაგრამ ჯერ კიდევ არ არის ძალიან პროპორციული: მისი ხელები ფეხებზე გრძელია, და დიდი თავი აქვს. მასში უკვე იწყება ენდოკრინული ჯირკვლის, ლიმფური სისხლძარღვების მუშაობა და ყალიბდება თვალის ფერადი გარსი. მესამე თვის ბოლოს ექიმი შეძლებს თქვენი მომავალი ბავშვის სქესის განსაზღვრას!
დედას შეუძლია მესამე თვის ბოლოსთვის მოიმატოს ორი კილოგრამით: წონის მატება გამოწვეულია საშვილოსნოს გაზრდით, მკერდის ქსოვილების მომზადებით, სისხლის მოცულობის და ლიმფური სითხეების გაზრდით. გარდა ამისა, ამ პერიოდში შვებას იგრძნობენ ის ქალები, რომელთაც ადრეულ ეტაპზე ტოქსიკოზი აწუხებდათ. პროგესტერონის და მთელ სხეულში მოცირკულირე სისხლის გაზრდილი მოცულობის გავლენის ქვეშ ვენების კედლების ტონუსი იკლებს. ამიტომ განსაკუთრებული სიფრთხილე მართებთ იმ ქალებს, რომლებსაც აქვთ მიდრეკილება ვარიკოზული ვენების მიმართ.
ორსულობის მეოთხე თვეში იწყება მომავალი დედის საშვილოსნოს აქტიური ზრდა და მოცირკულირე სისხლის მოცულობის მატება, რაც გულს უმატებს მუშაობას. თუმცა, ქალებს, რომლებსაც ორსულობამდე არ ჰქონდათ გულ-სისხლძარღვთა პრობლემები, ეს პერიოდი დისკომფორტს არ მოუტანს.
მეორე ტრიმესტრში ცვლილებები ხდება ორსული ქალის კანისა და თმის მდგომარეობაში: არსებული ხალები მუქდება, შეიძლება გაჩნდეს ჰიპერ- და ჰიპოპიგმენტური ლაქები (ე.წ. “ორსულობის ნიღაბი”) და ჩნდება ხაზი, რომელიც მუცელს ჩასდევს ჭიპიდან ბოქვენის ძვლამდე. ყველა ეს ცვლილება მელანინის დეპონირების შედეგია და ქრება მშობიარობის შემდეგ.
ორსულობის მე-16 კვირას პლაცენტა იწყებს თავისი ფუნქციების შესრულებას: გარდა კვების უზრუნველყოფისა, იგი პასუხისმგებელია ნაყოფის ნარჩენების მოცილებაზე. ამ ეტაპზე ბავშვს უვითარდება ყლაპვისა და წოვის რეფლექსები, იწყება თმისა და წამწამების ზრდა, ყალიბდება ფრჩხილის ფირფიტა, მუშაობს თირკმელები და შარდის ბუშტი.
ახლა მომავალი დედა უკვე გრძნობს ბავშვის ძლივს შესამჩნევ მოძრაობებს, განსაკუთრებით შესამჩნევია ჭამის შემდეგ. ბავშვის სიმაღლე დაახლოებით 20 სმ, წონა კი დაახლოებით 200 გრამია. ქალის მუცელი მრგვალდება, სასწორის ისარი კი +2-4 კგ-ს აჩვენებს, მადა მატულობს. ქალმა შეიძლება იგრძნოს ტკივილები მუცლის ქვედა ნაწილში, რაც დაკავშირებულია საშვილოსნოს გაზრდასთან და ლიგატური აპარატის დაჭიმვასთან. ამ შეგრძნებებს აქვს სპონტანური და ხანმოკლე ხასიათი.
თვე, რომელსაც დედების უმეტესობა მოუთმენლად ელის – ისინი გრძნობენ როგორ მოძრაობს მათი ბავშვი! საშვილოსნო აგრძელებს ზომაში ზრდას, გარშემომყოფებს უკვე შეუძლიათ შეამჩნიონ მომრგვალებული მუცელი. იზრდება სისხლის მოცულობა.
პროგესტერონი, რომელიც წარმოიქმნება საკვერცხეებში, ხელს უწყობს სახსრებისა და ლიგატების მოდუნებას, რის გამოც ბევრ ქალს შეიძლება ჰქონდეს წელის ტკივილი. გარდა ამისა, მე-5 თვე ის პერიოდია, როდესაც დედის ორგანიზმს განსაკუთრებით სჭირდება D ვიტამინის დამატებითი წყაროები, ვინაიდან ყალიბდება ბავშვის ძვლები.
ამ 4 კვირის განმავლობაში ის 200-300 გრამით დამძიმდება და 30 სმ-მდე გაიზრდება. ექიმს შეუძლია მოისმინოს მისი გულისცემა! მე-5 თვეში ბავშვის თითებზე უკვე არის ფალანგები, მიმდინარეობს საოფლე ჯირკვლების და ცხიმოვანი ფენის ფორმირება. ბავშვის თავი ჯერ კიდევ უფრო დიდია ვიდრე მისი სხეული: ტვინის როლი განვითარების პროცესში კვლავ წამყვანია.
ამ პერიოდის განმავლობაში აქტიური ბავშვები უკვე იწყებენ ცერა თითის წოვას, სახეზე შეხებას – „სამყაროს შესწავლას“ და პერიოდულად სლოკინსაც კი! სინთეზირდება ინტერფერონი და იმუნოგლობულინი: ასე მოქმედებს იმუნური სისტემა ნაყოფის დასაცავად.
ორსულობის უმეტესი ნაწილი უკვე გავლილია და ბევრი დედა უკვე დამძიმებულია თავისი მდგომარეობით, სურთ რაც შეიძლება მალე შეხვდნენ თავიანთ შვილს.
მეექვსე თვეში შეიძლება გამოვლინდეს ფეხების, ხელების და სახის შეშუპება. მათი გამოვლინების შესამცირებლად რეკომენდებულია სითხის რაოდენობის შემცირება 1,2 ლ/დღეში. გარდა ამისა, უარი უნდა თქვათ მარილიან და ცხარე საკვებზე – ისინი ხელს უწყობენ სითხის შეკავებას ორგანიზმში.
მუცელზე და მკერდზე ჩნდება სტრიები, ამიტომ რეკომენდებულია სპეციალური საშუალებების გამოყენება, რომლებიც ხელს უწყობენ მათ კორექციას.
6 თვის განმავლობაში ბავშვი იზრდება 5 სმ-ით (დაახლოებით 36 სმ) და ხდება ორჯერ მძიმე (დაახლოებით 800 გ). თქვენი ბავშვი ამ ეტაპზე უკვე უკეთ მართავს ხელებს და ერთ-ერთი მათგანი დომინანტი ხდება. ეს ის დროა, როცა ნერვული უჯრედების რაოდენობა მაქსიმუმს აღწევს, როცა გულისცემა მკაფიოდ ისმის, ხოლო ბავშვის პულსი აჭარბებს დედის პულსს (120-160 დარტყმა). ახლა ის სიზმრებსაც კი ხედავს! სანამ ბავშვი ფხიზლობს, დედა მკაფიოდ გრძნობს მის მოძრაობას!
მე-6 თვეში სასქესო ორგანოები აგრძელებენ ფორმირებას, ერთადერთი ნაკლებად აქტიური სისტემა არის სასუნთქი სისტემა, რომელიც ფუნქციონირებს პლაცენტის დახმარებით.
ბოლო ტრიმესტრის დასაწყისი! ბავშვი ავსებს საშვილოსნოს ღრუს და მისი თავი ხდება სხეულის ზომის პროპორციული. ბავშვის კანი ხდება ვარდისფერი და სწრაფად იზრდება სიმაღლეში. ახლა მისი სიმაღლე 40-41 სმ-ს აღწევს, წონა კი 1500 კგ-ს.
ამ ეტაპზე ყალიბდება თავის ტვინის ქერქი და ნერვული უჯრედები. ის იწყებს ბგერების გარჩევას, აქვს რეაქცია ტკივილზე, ის ხედავს, ესმის და გრძნობს! განვითარებული აქვს სხეულის ტემპერატურის რეგულირების უნარი, ახორციელებს ეგრეთ წოდებულ სუნთქვის ვარჯიშს: როდესაც სანაყოფე სითხე ხვდება სასუნთქ გზებში, ბავშვს ასლოკინებს.
28-ე კვირა – კვირა, როდესაც ნაყოფი იწყებს სწორი პოზიციის დაკავებას, იგი თავით ქვემოთ ბრუნდება.
ამ ეტაპზე თქვენს შვილს ჩამოყალიბებული აქვს ცირკადული რიტმები (ძილისა და სიფხიზლის რიტმები): ზოგიერთ ბავშვს სძინავს, როცა დედას სძინავს, დილით კი აღვიძებს მას ძლიერი ბიძგებით; სხვები ფხიზლობენ, როცა დედა ცდილობს დაისვენოს. ამავდროულად, ჩვილებში იწყება კანქვეშა ცხიმის დაგროვება.
დედის სხეულის წონა აგრძელებს ზრდას, ყოველ კვირას ის იზრდება 250-300 გრამით. თუ წონის მომატება მეტია, ეს შეიძლება მიუთითებდეს იმაზე, რომ ორგანიზმში ხდება სითხის შეკავება. ორსულობის მთელი პერიოდის განმავლობაში ორსულის წონის მატების ნორმა შეადგენს 9-12 კგ.
ხშირად, მესამე ტრიმესტრის დასაწყისში, ორსულებს აღენიშნებათ ზურგის ტკივილი, რაც პროვოცირებულია ხერხემალზე მზარდი დატვირთვით და მენჯის ძვლების სახსრების დარბილებით.
8 თვის ასაკში თქვენი ბავშვი უკვე საკმარისად დიდია, ის ავსებს საშვილოსნოს და სივიწროვესაც კი განიცდის. ამიტომ უფრო ძლიერად გრძნობთ მის ბიძგებს. ლუბრიკაცია, რომელიც ბავშვის კანს ფარავს, უკვე უფრო უხვადაა, ხოლო თავზე პირველი თმები ჩნდება.
ძვლოვანი ქსოვილი არ არის საკმარისად მყარი – ასე ნაყოფს გაუადვილდება სამშობიარო არხების გავლა. 8 თვიდან ბავშვის ღვიძლში იწყება რკინის დაგროვება, რაც ძალზე მნიშვნელოვანია სიცოცხლის პირველ წელს ჰემატოპოეზის პროცესისთვის. სწორედ ამიტომ, ორსულმა დედამ ორსულობისას უნდა მიიღოს როგორც მისთვის, ასევე ნაყოფისთვის საჭირო რკინის რაოდენობა. 8 თვის ბოლოს მისი ფილტვები საკმარისად განვითარებული იქნება და ნაადრევი მშობიარობის შემთხვევაშიც კი, ის სუნთქვას შეძლებს. ახლა ბავშვი დაახლოებით 2500 კგ-ს იწონის, სიმაღლე კი 40-45 სმ-ია.
ნაყოფის გულისცემა ახალშობილთა შეკუმშვის სიხშირეს აღწევს (120-160 დარტყმა/წთ), ხოლო მისი გულისცემა ფიქსირდება კარდიოტოკოგრაფიაზე! 8 თვის ასაკში ფილტვებში აქტიურად იწარმოება სურფაქტანტი, რომელიც აუცილებელია დაბადებისას ფილტვის ქსოვილის გასახსნელად.
ბავშვი სწრაფად იზრდება და საშვილოსნოს ფსკერი იწევა მკერდის მახვილისებრი მორჩის და ნეკნთა რკალამდე. ამ მიზეზით, შეიძლება გაგიჭირდეთ ჯდომა და დახრა, შეიძლება გაგიჩნდეთ ქოშინი.
ახლა მნიშვნელოვანია კონცენტრირება მოახდინოთ პოზიტიურ ემოციებზე და მაქსიმალურად ელაპარაკოთ თქვენს პატარას. ძალიან მალე დედა გახდებით!
9 თვე – ქალი აქტიურად ემზადება მშობიარობისთვის. ზუსტი თარიღის პროგნოზირება რთულია, რადგან განაყოფიერების ზუსტი თარიღის გამოთვლა შეუძლებელია. როგორც წესი, ორსულობა გრძელდება 280 დღე (40 კვირა). ყველაზე ხშირად, დაბადების თარიღი გამოითვლება ბოლო მენსტრუაციის მიხედვით: ბოლო მენსტრუაციის პირველი დღე + 280 დღე.
მე-40 კვირას საშვილოსნოს ფსკერი ისევ ეშვება ჭიპსა და მახვილისებრი მორჩს შორის მანძილის შუამდე, ქოშინი იკლებს, ქალისთვის ისევ კომფორტულია ჯდომა. ბავშვს თავი ქვემოთ აქვს მობრუნებული და შესაძლოა კვლავ იგრძნოთ ტკივილი მუცლის ქვედა ნაწილში.
მშობიარობის წინა დღეს ქალები ამჩნევენ ლორწოვანი გამონადენის გაჩენას – ხდება ლორწოვანი საცობის მოშორება, რაც მიუთითებს მშობიარობისთვის საშვილოსნოს ყელის მზადყოფნაზე.
თქვენი ბავშვი იწონის 2500-დან 5000 კგ-მდე და სიმაღლით 48-დან 54 სმ-მდეა, კანი ღია ვარდისფერი აქვს, ხოლო კანქვეშა ქსოვილი უკვე კარგად არის განვითარებული. ბავშვის თავი დაფარულია დაახლოებით 2 სმ სიგრძის თმით, ჩამოყალიბებულია ფრჩხილის ფირფიტა, ელასტიური გახდა ყურებისა და ცხვირის ხრტილები.
ახლა თქვენ გჭირდებათ ენერგიის მომარაგება: იძინეთ მინიმუმ 8 საათი, გაატარეთ დრო სუფთა ჰაერზე, მიირთვით დაბალანსებული საკვები.
თუ პერიოდულად გრძნობთ მსუბუქ შეკუმშვებს საშვილოსნოში – არ ინერვიულოთ, ეს ორგანიზმი მშობიარობისთვის ემზადება.
რამდენად მზად ხართ მშობიარობისთვის? გადახედეთ იმ ნივთების ჩამონათვალს, რომლებიც უნდა წაიღოთ სამშობიაროში.
